THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT – KIẾN THỨC CẦN BIẾT CHO NHÀ NÔNG HIỆN ĐẠI

 

Nông nghiệp 4.0 dùng máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật cho lúa

THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT LÀ GÌ?

Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) (Plant Protection Products – PPPs) là những đơn chất hoặc hỗn hợp các chất được sử dụng nhằm mục đích ngăn ngừa, xua đuổi, tiêu diệt hoặc làm giảm bớt tác hại của côn trùng, động vật gặm nhấm, tuyến trùng, nấm, cỏ dại và các sinh vật khác được coi là dịch hại.

Ngoài ra, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) còn bao gồm các chất có tác dụng điều hòa sinh trưởng cây trồng, giúp cây ra hoa, đậu quả, rụng lá hoặc làm khô lá theo nhu cầu sản xuất nông nghiệp.

Thành phần của thuốc bảo vệ thực vật thường được cấu tạo từ 2 nhóm chính:

 a) Hoạt chất (Active Ingredient)

- Đây là thành phần chính quyết định tác dụng diệt trừ sâu, bệnh, cỏ dại hoặc điều hòa sinh trưởng.

- Hoạt chất Thuốc BVTV có thể được tạo thành từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:

• Hóa chất hữu cơ tổng hợp hoặc nhân tạo: được sản xuất trong công nghiệp hóa chất.
• Hóa chất hữu cơ hoặc vô cơ tự nhiên: có sẵn trong tự nhiên, được khai thác và sử dụng trực tiếp.
• Các vi sinh vật có lợi: như vi khuẩn, nấm, virus giúp kiểm soát sâu bệnh.
• Một số chất đặc thù khác: có khả năng khống chế dịch hại, bảo vệ cây trồng hiệu quả.

• Dung môi: Hòa tan hoạt chất (dầu khoáng, dung môi hữu cơ, nước).
• Chất hoạt động bề mặt (surfactants): Giúp thuốc bám dính, trải đều, thấm nhanh trên lá.
• Chất mang (carriers/fillers): Làm loãng hoạt chất để dễ định lượng (đất sét, bột talc, cao lanh).
• Chất chống đông vón, chất tạo nhũ, chất tạo màu: Giúp bảo quản lâu dài và nhận diện dễ dàng.

Vai trò chính của thuốc BVTV:

• Bảo vệ năng suất: Ngăn chặn thiệt hại do sâu bệnh gây ra.

• Cải thiện chất lượng nông sản: Giữ màu sắc, kích thước và giá trị thương phẩm.

• Ổn định an ninh lương thực: Hạn chế rủi ro mất mùa, góp phần bảo đảm nguồn cung lương thực.

Vai trò của thuốc bảo vệ thực vật trong ngành nông nghiệp

PHÂN LOẠI THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

Phân loại thuốc bảo vệ thực vật

a) Phân loại thuốc bảo vệ thực vật theo đối tượng phòng trừ

• Thuốc trừ sâu (Insecticide): Dùng để tiêu diệt, xua đuổi hoặc ngăn ngừa côn trùng gây hại cho cây trồng, nông sản, gia súc và con người. Trong thuốc trừ sâu còn được chia thành: thuốc trừ trứng (Ovicides) và thuốc trừ sâu non (Larvicides).
• Thuốc trừ bệnh (Fungicide): Diệt trừ hoặc ngăn ngừa các loại nấm, vi khuẩn, tuyến trùng gây hại cây trồng. Có thuốc trừ nấm, thuốc trừ vi khuẩn, thuốc kháng virus.
• Thuốc trừ chuột (Rodenticide): Diệt trừ chuột và các loài gặm nhấm khác phá hoại mùa màng, kho tàng và công trình.
• Thuốc trừ nhện (Acaricide): Dùng để tiêu diệt nhện đỏ và các loài nhện gây hại khác.
• Thuốc trừ tuyến trùng (Nematicide): Tiêu diệt tuyến trùng sống trong đất, rễ cây, hạt giống.
• Thuốc trừ cỏ (Herbicide): Ngăn ngừa hoặc diệt trừ cỏ dại, cây mọc hoang cạnh tranh với cây trồng.
• Thuốc trừ ốc: có nhiều loại ốc (như ốc sên, ốc bươu vàng) gây hại cho cây trồng.
• Thuốc điều tiết sinh trưởng cây trồng: còn gọi là thuốc kích thích sinh trưởng. Là những chất có khả năng kích thích sự ra rễ, tăng độ nãy mầm, tăng sinh trưởng và phát triển của thực vật, rút ngắn các giai đoạn sinh trưởng dẫn đến tăng năng suất nông sản hoặc cũng có những chất ức chế sinh trưởng cây trồng.

b) Phân loại thuốc bảo vệ thực vật dựa vào con đường xâm nhập:

• Tiếp xúc: Thuốc tiếp xúc trực tiếp và tiêu diệt dịch hại bên ngoài cơ thể.
• Vị độc: Dịch hại ăn phải thuốc qua thức ăn.
• Xông hơi: Thuốc phát tán dưới dạng hơi, xâm nhập qua hệ hô hấp.
• Thấm sâu và nội hấp: Thuốc thấm vào mô cây, dịch hại ăn phải sẽ bị tiêu diệt.

c) Phân loại thuốc bảo vệ thực vật dựa vào nguồn gốc hóa học:

• Thuốc có nguồn gốc thảo mộc: là những chất trừ sâu có trong thực vật có khả năng tiêu diệt dịch hại, như chất nicotin (trong cây thuốc lào, thuốc lá), rotenone (trong rễ cây dây mật), pakyziron (trong cây củ đậu),…..
• Thuốc có nguồn gốc sinh học: Từ vi sinh vật, nấm, vi khuẩn hoặc sản phẩm sinh học.
• Thuốc có nguồn gốc vô cơ: Gồm các hợp chất như boocđô, lưu huỳnh, lưu huỳnh vôi, nhóm đồng, nhóm thuỷ ngân,....
• Thuốc có nguồn gốc hữu cơ: Hợp chất tổng hợp có khả năng diệt trừ dịch hại (nhóm Clo hữu cơ, Lân hữu cơ, Carbamat…).

d) Ngoài ra còn có một số cách phân loại thuốc bảo vệ thực vật khác như:

• Theo dạng thuốc: thuốc bột, thuốc nước, thuốc hạt…
• Theo phương pháp sử dụng: phun lên lá, xử lý hạt giống, tưới đất, xông hơi…

ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

NGUYÊN TẮC SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT AN TOÀN

Nguyên tắc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn

• Không có thuốc nào diệt được tất cả sâu bệnh: mỗi loại thuốc chỉ đặc trị một số dịch hại nhất định, cần xác định rõ loại dịch hại đang gây hại để chọn thuốc phù hợp.
• Chọn thuốc theo điều kiện cụ thể: Căn cứ vào vùng miền, mùa vụ, thói quen canh tác.
• Hiểu rõ đặc tính của thuốc: Một số thuốc cần phun trực tiếp vào gốc lúa hoặc rầy non mới hiệu quả, một số thuốc có hiệu lực kéo dài, có thể chỉ cần phun 1 lần/vụ, một số thuốc tác dụng ngắn, cần phun nhắc lại.
• Chọn thuốc ít độc, thân thiện môi trường: Ưu tiên thuốc có tác dụng chọn lọc, ít ảnh hưởng cây trồng và môi sinh, không dùng thuốc cấm, ngoài danh mục, thuốc kém chất lượng.
• Hiệu quả - Kinh tế - An toàn: Lựa chọn thuốc phù hợp giúp phòng trừ sâu bệnh hiệu quả, tiết kiệm chi phí, an toàn cho người sử dụng, cây trồng và môi trường. Cán bộ kỹ thuật đóng vai trò quan trọng trong tư vấn chọn thuốc đúng.

• Phun quá ít thuốc dẫn đến dịch hại không bị tiêu diệt hết, dễ kháng thuốc.
• Phun quá nhiều thuốc hoặc nhiều nước dẫn đến lãng phí, giảm hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường và độc hại cho cây trồng, người, vật nuôi.
• Cần pha thuốc đúng nồng độ, đúng kỹ thuật (khuấy đều, không để lắng cặn).
• Lượng nước phun tùy loại cây, giai đoạn sinh trưởng, mật độ cây và loại dịch hại.
• Nguyên tắc pha và sử dụng thuốc:

+ Pha loãng đúng tỷ lệ quy định.

+ Tính toán liều lượng theo diện tích cần phun.

+ Xác định tốc độ di chuyển máy phun để đảm bảo thuốc trải đều.

+ Phân biệt rõ:

• Đúng thời điểm: Phun khi dịch hại còn nhỏ, sâu non, trứng mới nở, bệnh mới xuất hiện sẽ mang lại hiệu quả cao nhất.
• Cây trồng ở giai đoạn mẫn cảm: Phun khi cây dễ bị hại nhất (ra lá, ra hoa, kết trái...).
• Điều kiện thời tiết thuận lợi: Không phun khi sắp mưa, nắng gắt, gió to, nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát để giảm độc hại, tránh mất thuốc, tăng hiệu quả.
• Hạn chế tác hại của thuốc đối với sinh vật có ích và môi trường: Không phun khi thiên địch còn ít, thời điểm sinh vật có ích đang hoạt động mạnh.
• Về mặt kinh tế: Chỉ phun khi thật sự cần, vào thời điểm dịch hại gây nguy cơ đến năng suất, giúp tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm và nâng cao hiệu quả kinh tế.

• Trang bị đồ bảo hộ, phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh phun ngược gió.
• Phun đúng nơi dịch hại cư trú để tăng hiệu quả.
• Chọn phương pháp và công cụ phun phù hợp từng loại dịch hại, cây trồng.
• Có thể luân phiên thuốc khác nhau để tránh kháng thuốc.
• Pha hỗn hợp thuốc BVTV đúng cách theo hướng dẫn.

CÁC BIỆN PHÁP AN TOÀN VÀ SƠ CỨU NGỘ ĐỘC KHI SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

Các biện pháp an toàn và sơ cứu ngộ độc khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đóng vai trò vô cùng quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe người nông dân và cộng đồng. Việc tuân thủ hướng dẫn an toàn giúp hạn chế nguy cơ tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại. Đồng thời, nắm vững kỹ năng sơ cứu ngộ độc kịp thời có thể giảm thiểu hậu quả nghiêm trọng, bảo vệ tính mạng và duy trì hiệu quả sản xuất nông nghiệp bền vững.

Biện pháp an toàn và sơ cứu ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật

a) Các biện pháp bảo hộ và an toàn lao động đúng cách khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật:

• Người khỏe mạnh, trưởng thành.
• Không để trẻ em, phụ nữ có thai, người bệnh hoặc có vết thương hở tham gia.
• Thời gian làm việc tối đa: 6 giờ/ngày.

•  Trang bị quần áo dài, tạp dề bằng nilon hay vải không thấm ướt, mũ, khẩu trang, kính, găng tay, ủng, phun cây cao cần có đầy đủ đồ bảo hộ, cây thấp cần ít hơn, ăn no trước khi phun thuốc.
•  Khi phun thuốc nơi hẻo lánh cần có người đi cùng.

• Không phun ngược chiều gió, tránh trời nắng gắt, gió mạnh.
• Ngừng phun nếu bình rò rỉ, vòi bị tắc.
• Thay quần áo ngay nếu bị dính thuốc.
• Không ăn, uống, hút thuốc khi phun.
• Chọn nơi thoáng mát để nghỉ, không ăn uống khi chưa rửa sạch tay mặt mũi.
• Không cho người ngoài tham gia trong lúc phun.

• Thu gom và tiêu hủy bao bì:

• Rửa sạch dụng cụ và bảo hộ bằng xà phòng, phơi khô.
• Không đổ thuốc thừa, nước rửa bình xuống ruộng hoặc nguồn nước sinh hoạt.
• Tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo sau khi phun.
• Giữ thuốc và dụng cụ ở nơi an toàn, khóa kín, tránh xa trẻ em.

•  Bảo đảm đúng thời gian quy định, thời gian trở lại khu vực xử lý dài hay ngắn tùy thuộc vào từng loại thuốc. Bình thường sau khi phun 48h là có thể quay lại khu vực xử lý thuốc.
•  Khi trở lại cần mặc đồ bảo hộ, tránh tiếp xúc trực tiếp.

b) Cách sơ cứu khi bị ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật 

•  Qua da: Trong quá trình pha và phun thuốc, tay, chân là bộ phận dễ bị nhiễm thuốc. Mắt, miệng và bộ phận sinh dục là nơi yếu chịu thuốc nhất. Thuốc rơi trên da rồi xâm nhập vào bên trong cơ thể. Trời nóng nực, mồ hôi ra nhiều là điều kiện tốt để thuốc xâm nhập.
•  Qua miệng: Thuốc cùng đồ ăn, thức uống xâm nhập vào hệ tiêu hoá, vào máu đi đến các trung tâm sống của cơ thể. Bằng con đường này thuốc dễ xâm nhập vào cơ thể với lượng lớn nhất.
•  Qua hô hấp: Hít phải hơi độc của thuốc. Hơi độc, bụi thuốc và các giọt thuốc nhỏ đi qua mũi, xâm nhập vào phổi rồi vào ngay máu. Con đường này dễ gây ngộ độc mạnh nhất.

• Toàn thân: Rất mệt mỏi, bơ phờ, khó chịu, yếu sức.
• Da: ngứa, nóng rát, mẫn đỏ, xạm, ra mồ hôi nhiều.
• Mắt: Ngứa, viêm, chảy nước mắt, đỏ, đồng tử co nhỏ, co giãn.
• Miệng và họng: nóng rát; ra nhiều nước giải, buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy.
• Thần kinh: Đau nhức đầu, chóng mặt, rối loạn, bồn chồn, cơ bắp co giật, đi lảo đảo, nói nhịu, khó thở, người yếu ớt, bất tỉnh.
• Hô hấp: Ho, đau ngực, khó thở, thở khò khè.

• Chuyển nạn nhân đến nơi yên tĩnh, thoáng mát, nhưng kín gió, ở tư thế thích hợp.
• Nới lỏng quần áo để nạn nhân dễ thở. Thay ngay quần áo, giày dép nếu dính thuốc.
• Giữ thân nhiệt nạn nhân bình thường: Đắp khăn mát nếu nạn nhân bị nóng và đắp chăn, nếu nạn nhân bị lạnh.
• Không để nạn nhân uống sữa, uống rượu, hút thuốc.
• Rửa thật sạch bằng xà phòng những nơi bị dính thuốc.
• Nếu thuốc vào mắt, thì vạch mi mắt, rửa mắt bằng dòng nước sạch liên tục ít nhất 10-15 phút.
• Cho nạn nhân nôn nếu uống nhầm phải thuốc (khi còn tỉnh và trên nhãn thuốc có chỉ định).
• Nếu nạn nhân bị co giật, phải dùng một vật lót giữa hai hàm răng để phòng cắn lưỡi.
• Nếu nạn nhân khó thở, bị ngất, tháo bỏ ngay những vật gây tác hại vùng hô hấp.
• Nếu nạn nhân ngừng thở: làm hô hấp nhân tạo và đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất.

• Thuốc BVTV mua về chưa sử dụng hoặc dùng hết phải được để trong bao chai nguyên, có nút kín, xếp theo nhóm.
• Không để thuốc BVTV trong chai đựng nước, nước mắm, tương hoặc dụng cụ đựng thức ăn khác.
• Không để thuốc trong nhà ở, chuồng gia súc. Phải tiêu hủy đúng cách.
• Không để thuốc chung hay lẫn với thức ăn gia súc, lương thực thực phẩm, đồ dễ cháy.

XU HƯỚNG SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT SINH HỌC

CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (FAQ) VỀ THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT

Thuốc bảo vệ thực vật có độc hại không?

Thuốc BVTV tồn dư bao lâu trong nông sản?

Có thể thay thế thuốc BVTV hóa học hoàn toàn bằng thuốc sinh học không?

Nông dân cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc BVTV?

• Mua thuốc có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng.
• Không pha trộn tùy tiện nhiều loại thuốc.
• Tuân thủ thời gian cách ly.
• Thu gom, tiêu hủy bao bì đúng nơi quy định.

• Sản phẩm chính hãng: Tất cả thuốc bảo vệ thực vật và phân bón được phân phối trực tiếp từ các thương hiệu uy tín, đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng.
• Giá cả minh bạch: Mọi sản phẩm đều được niêm yết công khai, đảm bảo giá hợp lý và cạnh tranh.
• Đội ngũ chuyên nghiệp: Tư vấn kỹ thuật tận tâm, đồng hành cùng bà con trong suốt quá trình sử dụng sản phẩm.
• Ưu đãi hấp dẫn: Chính sách chiết khấu đặc biệt cho khách hàng mua số lượng lớn và đại lý phân phối lâu dài.
• Hỗ trợ kỹ thuật sau bán hàng: Cung cấp hướng dẫn sử dụng chi tiết, giải pháp kỹ thuật và sẵn sàng hỗ trợ bà con khi cần thiết.
• Tư vấn miễn phí: Khảo sát thực tế, tư vấn lựa chọn sản phẩm phù hợp từng loại cây trồng, giai đoạn sinh trưởng hoàn toàn miễn phí.
• Vận chuyển nhanh chóng: Giao hàng hoàn toàn miễn phí.

• VP: 143/84/32/46 Đường Liên Khu 5-6, Phường Bình Tân, Tp.HCM
• Website: https://haalandvietnam.com 
• Hotline: 0938.277.298
•  Zalo: 0938.277.298